Misteriozno mesto nadomak Prolom Banje
U našoj zemlji ima nebrojeno mesta koje naučnici ne mogu objasniti. Jedno od njih je crkva Lazarica i šest drveta šljiva oko nje. Naime, ono što krasi Prolom Banju i njenu okolinu jesu tzv. uvijene šljive, koje rastu u porti crkve. Ovo drveće se uvija u istom smeru oko svoje ose. Kada se jedna od šljiva osuši, na njenom mestu izraste nova sa takođe vretenasto uvijenim stablom i uvek ih je bilo samo šest – nijedna manje ili više.
Crkva brvnara u Prolomu, podignuta je 1890. godine na temeljima hrama iz 14. veka, a posvećena je knezu Lazaru. Sagradili su je doseljenici sa Golije oko 1890. godine u stilu crkvica u njihovom kraju. Ovo je jedina crkva brvnara u slivu reke Toplice i nalazi se na dva i po kilometara od Prolom Banje. Pored brvnare i danas postoje nadgrobni spomenici iz 14. i 15. veka. Na ovom mestu, 25. juna 1389. godine su se pričestili srpski vojnici pred Kosovski boj. Nakon 28. juna i smrti kneza Lazara, crkva je nazvana Lazarica. U prilog ovome govori i putopisac Feliks Kanic u svojoj knjizi ,,Srbija – zemlja i stanovništvo’’. Dve godine nakon Kosovske bitke, kneginja Milica želela je da se Lazarevo telo prenese sa Kosova u Ravanicu, a na putu do manastira, po njenom zahtevu takođe, mošti su morale prvo da se unesu u ovu crkvicu. Upravo tada, ona je odlučila da se zamonaši. Današnji naziv crkve je Hram svetog vaskresenja Lazara.
Zanimljivost u vezi sa ovom crkvicom je uvijeno drveće šljive koje raste u porti. Za ovu pojavu nema naučnog objašnjenja, ali neki smatraju da je vetar uzrok uvijanja ili da se drveće okreće ka Suncu. Stabla ostalog drveća u dvorištu rastu normalno, a odmah pored crkvene ograde, druga stabla šljiva rastu takođe uobičajeno, bez uvijanja. Meštani govore da su mnogi pokušavali da ih presade i na druge lokacije, ali da se tamo ne uvrću. Takođe, nijedna od ovih šljiva nikada nije dala plod.
O misterioznim šljivama postoje dve legende. Jedna kaže da se drveće uvija zbog žalosti za knezom i njegovim vojnicima, te da uvijene šljive simbolizuju slogu i jedinstvo. Prema drugoj, šljive se uvijaju u pravcu Kosova, jer su pratile vojnike koji su se ovde pričešćivali i prolazili pored njih, pa su se uvijale ka njima, sve u istom smeru. Vojnici su se tada zakleli da će pri povratku iz boja imati obrnutu litiju kako bi se šljive rasplele. Međutim, oni se nikad nisu vratili, a šljive i danas odbijaju da se raspletu. U porti uvek raste tačno šest uvijenih šljiva, jer su se, takođe prema legendi, vojnici šest puta okrenuli oko crkve nakon pričešća, moleći se za pobedu na Kosovu.
Međutim, ovo nisu samo puke legende. Mnogi putopisci i istoričari, proučavajući kartu i putanje kojima se vojska mogla kretati, potvrdili su da knez verovatno jeste ovuda prošao i pričestio deo svoje vojske, budući da je ovaj put najkraći i najsigurniji prema dolini Laba.
Zbog mistične pojave i zanimljivih priča u vezi sa njom, drvena crkvica i njene šljive su atrakcija ovog kraja, a bile su i velika inspiracija piscima i slikarima. Meštani i turisti se slažu u jednom – u ovim krajevima postoji neka neobična drevna energija. Veruje se da je ovo mesto isceljujuće, da ispunjava želje i ni za jednu legendu racionalnog objašnjenja nema. Međutim, ponekad i nije potrebno tražiti dokaze i naučne potvrde, dovoljno je samo uživati u magiji!
