Do pre oko 90 miliona godina, planina Fruška gora bila je ostrvo u Panonskom moru. Kada je more presušilo, ostrvo više nije bilo okruženo vodom, ali mu je u zamenu za to priroda dodlelila ulogu planine u ravnoj Vojvodini. Fruška gora se prostire dužinom od 78 kilometara i njen najveći deo pripada Sremu, dok jedan mali deo prelazi hrvatsku granicu. Smeštena je između dve reke – na severnoj strani se nalazi Dunav, dok je sa juga graniči reka Sava.
U beskrajnom zelenilu njenih listopadnih šuma, na proplancima planine koja caruje Panonskom nizijom, postoji 17 manastira sagrađenih u stilu baroka i moravske arhitekture srednjovekovne Srbije. Zbog bogatstva svetilištima, Frušku goru nazivaju još i “ srpskom Svetom Gorom“ ili “srpskim Atosom“.
Izvor: facebook/ @manastirbesenovo
Nekada se u dolini ove planine nalazilo čak 35 manastira koji su podignuti kao zadužbine srpskih vladarskih porodica, nakon što je, u kasnom srednjem veku pod pritiskom Turaka, težište srpske duhovne i kulturne baštine pomereno na sever. Od onih koji su preživeli razaranja, napoznatiji manastiri su Krušedol, Novo Hopovo, Grgeteg, Bešenovo i Jazak. U njima su sahranjeni mnogi znameniti Srbi, poput patrijarha Arsenija Čarnojevića, kralja Milana Obrenovića i kneginje Ljubice.
Fruška gora – prvi nacionalni park u Srbiji
Ova planina je još u 18. postala omiljeno mesto za lov vlastele, ali i za odmor njihovih porodica.
Čak i u tim davnim vremenima bilo je pojedinaca koji su, svesni potencijala Fruške gore, želeli da je zaštite. Veliki problem predstavljala je seča šuma – u najvećoj meri zbog ogreva ili izrade građevinskog materijala.
Prvi plan “gazdovanja šumama” izrađen je još davne 1900. ali se vlasnici imanja nisu mnogo obazirali na njega. Tek 1939. zavedena su rigorozna pravilakoji su ovoj praksi uništavanja stali na put.
Sa druge strane, izletnika, zaljubljenika u prirodne lepote, na Fruškoj gori bilo je i tada. Poznato je da je na nju često dolazio Vasa Stajić, filozof, pisac i otac pokreta planinarstva i izletništva u Vojvodini. On je, još davne 1924. za ovu planinu rekao: „Možete godinama, i zimi i leti, svaki slobodan dan provoditi na Fruškoj gori, a da ne smete reći da je svu poznajete“, a njegovom zaslugom iste godine osnovano je i “Planinarsko društvo Fruška gora”.
Prava zaštita ovog bisera Vojvodine došla je tek nakon Drugog svetskog rata. Posedi na Fruškoj gori tada su proglašeni opštenarodnom imovinom, a cela planina 1948. odlukom Vlade Srbije, postaje Narodno izletište.
Ona je u to vreme bila omiljeno izletište svih, a naročito Novosađana, za svaki veći praznik – Prvi maj, Osmi mart, Dan mladosti… Direkcija narodnog izletišta, uprava koja je u to vreme vodila računa o planini, dala je svoj doprinos da o lepoti Fruške gore počne da se priča i van granica Vojvodine – zasađene su nove šume i obnovljene stare, uređene su staze za šetanje, kao i mesta za piknike… Bio je to začetak parka prirode kakav danas poznajemo.
Upravo je popularnost Fruške gore, pored njenih prirodnih posebnosti, doprinela tome da se uvidi da je lepote ove planine potrebno staviti pod veći stepen zaštite. Zahvaljujući tome, 1960. Narodna skupština Republike Srbije usvojila je zakon kojim je proglašen Nacionalni park Fruška gora. I tako je Srbija dobila svoj prvi nacionalni park.
U našoj zemlji trenutno postoji pet nacionalnih parkova: Fruška gora, Đerdap, Kopaonik, Tara i Šar-Planina i upravo oni spadaju među najposećenije i najlepše destinacije za vikend putovanja u Srbiji.
